Αφιέρωμα στον αγωνιστή Ανδρέα Παναγιώτου
Έφυγε χθες για το μεγάλο ταξίδι ο συγχωριανός μας αγωνιστής της ΕΟΚΑ και πρώην βουλευτής Ανδρέας Παναγιώτου. Η Εξόδιος Ακολουθία τελέστηκε τη Δευτέρα 1 Ιουλίου 2024 από τον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (Νέο Κοιμητήριο Λευκωσίας) και έγιναν δεκτές εισφορές υπέρ του Ταμείου Ευημερίας «Χριστόφορος Αποστολίδης-Ρωμηός» του Θ.Ο.Ι. Φιλιάς και του Αντικαρκινικού Συνδέσμου Κύπρου.
Ο Ανδρέας Παναγιώτου γεννήθηκε στη Φιλιά στις 16 Σεπτεμβρίου 1936. Γονείς του ήταν ο Κυριάκος Πανάου (Κιαγιάς) από τη Φιλιά και η Παναγιώτα Μιχαήλ Κιαττίπη από την Περιστερώνα. Νυμφεύθηκε την Υβόννη Αγαθαγγέλου από τη Λεμεσό, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Μαζί ευτύχησαν να χαρούν δύο εγγόνια.
Ορκίστηκε στην ΕΟΚΑ από το τέλος Νοεμβρίου 1954, μαθητής ακόμη στην ΣΤ΄ τάξη του Παγκυπρίου Γυμνασίου και διαδραμάτισε, μεταξύ άλλων, σημαντικό ρόλο στη μύηση των πρώτων μελών της Οργάνωσης στη Φιλιά. Στις 8 Απριλίου 1955 συνελήφθηκε και, αφού κατηγορήθηκε για διανομή φυλλαδίων στασιαστικού περιεχομένου, καταδικάστηκε μαζί με άλλους συμμαθητές του σε χρηματικό πρόστιμο και εγγύηση.
Από το τέλος Μαΐου - αρχές Ιουνίου 1955 εντάχθηκε στην πρώτη εκτελεστική ομάδα της Λευκωσίας. Μαζί με τον Μιχαλάκη Καραολή πραγματοποίησαν στις 28 Αυγούστου 1955 την επιχείρηση, για την οποία ο Καραολής καταδικάστηκε σε θάνατο και απαγχονίστηκε.
Στις 6 Σεπτεμβρίου 1955 συνελήφθηκε μαζί με τους Πολύκαρπο Γιωρκάτζη και Γεώργιο Ιωάννου, ενώ μετέβαιναν σε νυχτερινή επιχείρηση του εκτελεστικού. Το περίστροφο που βρέθηκε στην κατοχή του ήταν ένα από τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στην εκτέλεση, για την οποία ο Καραολής κατηγορήθηκε, καταδικάστηκε σε θάνατο και απαγχονίστηκε. Μετά από φρικτά βασανιστήρια, κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση για κατοχή περιστρόφου.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1956 ο Ανδρέας Παναγιώτου κατόρθωσε να αποδράσει από τις Κεντρικές Φυλακές κρυμμένος μέσα σε κοφίνα γεμάτη από άχρηστα. Μετά την απόδρασή του εντάχθηκε στο αντάρτικο του Πενταδακτύλου ως καταζητούμενος και επικηρύχθηκε από τους Άγγλους με το ποσό των 5.000 λιρών. Έδρασε με το ψευδώνυμο «Οράτιος» ως υπεύθυνος της δυτικής περιοχής της επαρχίας Κερύνειας, με διοικητικά κέντρα τον Καραβά και τη Λάπηθο, με πλούσια αγωνιστική δράση μέχρι το τέλος του Αγώνα.
Με την εκδήλωση της τουρκοανταρσίας του 1963 - 1964, χωρίς δεύτερη σκέψη, άφησε τις σπουδές του στην Ελλάδα και επέστρεψε στην Κύπρο επικεφαλής Κυπρίων φοιτητών για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην πατρίδα. Ανέλαβε υποδιοικητής του εθελοντικού λόχου της Φιλιάς και μετά την αποχώρηση του λοχαγού του, Γεώργιου Χατζηδαμιανού, παρέλαβε από αυτόν τη διοίκηση του λόχου μέχρι την αποστράτευσή του με τον βαθμό του λοχαγού.
Με τη συμπλήρωση των σπουδών του επέστρεψε στην Κύπρο και από τότε εξασκούσε το επάγγελμα του δικηγόρου. Υπήρξε μέλος του Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Λευκωσίας. Ήταν ιδρυτικό μέλος και αξιωματούχος της Ένωσης Κέντρου στην Κύπρο και εκλέχθηκε βουλευτής στις εκλογές του 1985. Από το 1991 αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική και την κομματική δράση.
Πρωτοστάτησε κατά του πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου 1967 στην Ελλάδα και ήταν από τους ιδρυτές της Επιτροπής Αποκατάστασης της Δημοκρατίας στη χώρα. Φιλοξένησε και βοήθησε τον Αλέξανδρο Παναγούλη στην Κύπρο, με τον οποίο συνδέθηκε στενά και στη συνέχεια αφοσιώθηκε μαζί του στην προώθηση του αντιδικτατορικού αγώνα για την απομάκρυνση της χούντας.
Κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής, αν και απομονωμένος και καταδιωγμένος από πραξικοπηματικά στοιχεία, λόγω της δράσης του κατά της ελληνικής χούντας και των εν γένει δημοκρατικών του αντιλήψεων και πεποιθήσεων, πρόσφερε, επίσης, τις υπηρεσίες του στην πατρίδα και στην προσπάθεια για απόκρουση του Τούρκου εισβολέα.
Μετά το 1974 αναμείχθηκε σε πολλές αντικατοχικές οργανώσεις, προωθώντας τις μαχητικές αντικατοχικές εκδηλώσεις, μεταξύ των οποίων και τις αντικατοχικές πορείες της γενέτειράς του, οι οποίες είχαν ως αφετηρία την Περιστερώνα και τελικό στόχο την εγκατάσταση στην κατεχόμενη Φιλιά.
Ο Ανδρέας Παναγιώτου συνέχισε να πρωτοστατεί και μετά την τουρκική εισβολή ως ένθερμος και ασυμβίβαστος υποστηρικτής της απελευθερωτικής ιδέας στην Κύπρο.
